Từ lâu, ông bà ta đã chữa say rượu bằng cách lấy củ sắn dây tươi giã nát, vắt lấy 1 lít nước cốt cho người say rượu uống dần để tỉnh lại. Còn đối với sản phụ thiếu sữa, thường ông bà ta lấy dây sắn dây đốt thành than, nghiền mịn, mỗi lần uống khoảng 6g cùng với rượu để sữa về nhiều.

Phần lớn các bộ phận của cây sắn dây được sử dụng làm thuốc

- Củ sắn dây (hay còn gọi là cát căn): Có vị ngọt cay, tính mát; có tác dụng chữa sốt, làm ra mồ hôi, chữa sởi không mọc được, phiền táo, khát nước, nhức đầu, kiết lỵ…

- Bột sắn dây (còn được gọi là cát phấn): Bột sắn dây nguyên chất có vị ngọt, tính rất lạnh, có tác dụng thanh nhiệt, trừ phiền; dùng chữa phiền nhiệt, miệng khát, ban nhiệt.

- Hoa sắn dây (còn được gọi là cát hoa): hoa sắn dây có vị ngọt hơi đắng, tính mát; có tác dụng giải độc rượu, chữa sốt, chán ăn, nôn mửa ra chất chua, thổ huyết…

Tác dụng chữa bệnh của củ – hoa – bột sắn dây

- Sắn dây chữa chảy máu mũi suốt ngày không ngừng, tâm thần phiền muộn: Củ sắn dây tươi giã nát, vắt lấy nước cốt, uống mỗi lần một chén con.

- Lá sắn dây trị rắn cắn: Giã lá sắn dây tươi vắt lấy nước uống, bã đắp lên nơi rắn cắn.

- Lá sắn dây chữa vết thương chảy nhiều máu: Dùng lá sắn dây tươi giã nát, đắp vào vết thương.

- Bột sắn dây là “thần dược” cho những ai bị viêm ruột, đau bụng đi ngoài giống kiết lỵ, cồn cào, buồn bực, nôn ọe do uống nhầm các thứ thuốc nóng hoặc quá mãnh liệt: Dùng bột sắn dây quấy đường uống; hoặc dùng cát căn 30 g, rau má 20 g giã nát, chế thêm nước, vắt lấy nước cốt uống trong ngày.

- Trường hợp trẻ sơ sinh miệng mím chặt, sùi bọt mép, không bú được: Lấy một đoạn dây sắn dây đốt thành than, nghiền mịn, dùng khoảng 3-5 g bột hòa với sữa mẹ, nhỏ vào miệng trẻ. Làm như vậy vài lần trẻ sẽ mở miệng và bú được.

- Củ sắn dây dùng cho người ngực nóng, thổ huyết không ngừng: Củ sắn dây tươi giã nát, vắt lấy 500 ml uống.

Sắn dây có thể sử dụng kết hợp với một số vị thuốc khác để chữa bệnh

- Bài thuốc chống ngứa do mồ hôi: Lấy khoảng 5 g bột sắn dây, 5g thiên hoa phấn, hoạt thạch 20 g, trộn đều, rắc lên những nơi ẩm ngứa.

- Bài thuốc chữa cảm mạo, sốt, cổ gáy cứng đơ, sợ gió, không mồ hôi: cát căn 8 g, ma hoàng 5 g, quế chi 4 g, đại táo 5 g, thược dược 4 g, sinh khương 5 g, cam thảo 4 g; cho 600 ml nước, sắc còn 200 ml, chia ra uống 3 lần trong ngày.

- Bài thuốc chữa cảm phong nhiệt, nôn mửa, đau đầu, kinh sợ khóc thét cho trẻ nhỏ: Giã nát 30 g cát căn, gạo tẻ 50 g. Đem cát căn sắc với 2 bát nước lớn, đun cạn còn 1 bát, chắt lấy nước nấu cháo với gạo, thêm chút gừng sống và mật ong, cho trẻ ăn trong ngày.

- Bài thuốc chữa cảm nắng, sốt nóng, nhức đầu, khát nước, có mồ hôi, nóng ruột, nôn ọe: Bột sắn dây 12 g hòa đường uống; hoặc dùng cát căn 20 g, đậu ván (sao)12 g, giã giập, sắc nước uống trong ngày.

- Cảm sốt nóng, nôn ọe, khát nước, nhức đầu: Cát căn, sài hồ, chi tử, mỗi thứ 15-20 g, đem sắc nước uống trong ngày.

- Vùng ngực bụng nóng cồn cào, khát nước: Nguyên liệu bao gồm bột sắn dây khoảng 120 g, gạo tẻ 15 g. Cách làm: Gạo tẻ ngâm nước một đêm, chắt bỏ nước, trộn đều với bột sắn dây, nấu cháo ăn trong ngày.

- Ngộ độc thức ăn, đại tiện ra máu do ăn phải đồ nóng, độc: Củ sắn dây tươi, ngó sen tươi 2 thứ giã nát, vắt lấy 500 ml nước cốt mỗi thứ, hòa đều, uống dần.

- Bài thuốc cho người bị ngộ độc rượu (uống quá nhiều rượu khiến tỳ vị thương tổn, khạc hoặc nôn ra máu, người phát sốt, tiểu tiện đỏ): Hoa sắn dây 30 g, hoàng liên 4 g, hoạt thạch 30 g (thủy phi), bột cam thảo 15 g; tán thành bột mịn, trộn với nước, hoàn thành viên, mỗi lần uống 3 g, chiêu thuốc bằng nước mát. Thủy phi là thêm nước vào vị thuốc cùng tán, hoặc tán xong cho vào nước khuấy lên để bột thuốc lắng xuống; thường áp dụng khi bào chế hoạt thạch, chu sa, thanh đại.

Trên đây, chúng tôi đã cung cấp cho quý bạn đọc công dụng cũng như những bài thuốc chữa bệnh từ bột sắn dây được dân gian lưu truyền. Hy vọng sẽ giúp ích các bạn trong quá trình chăm sóc và bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.